Speurneuzen voor het milieu

Honden voor natuurbehoud in actie voor de natuur- en soortenbescherming

Honden verrijken ons dagelijks leven - hondeneigenaren weten dit uit eigen ervaring. Vaak wordt echter onderschat hoeveel belangrijke taken honden tegenwoordig voor mensen uitvoeren en hoe waardevol hun diensten zijn op verschillende gebieden.

Daarom doen we graag verslag van honden, die voor en samen met mensen werken om de wereld elke dag een beetje beter te maken. De inzetmogelijkheden van honden zijn zeer divers. Terwijl ze oorspronkelijk vooral werden gebruikt voor de jacht, zijn ze nu onmisbaar bij politie, douane, leger en reddingswerk. Sinds ongeveer 30 jaar worden honden ook steeds meer gebruikt in onderzoeksprojecten of bij de natuurbescherming.

De vereniging NATURSCHUTZHUNDE zet zich volledig in voor het trainen van honden op dit gebied en biedt ook een platform voor professionele kennisuitwisseling. Brigitte Komposch, biologe en hondentrainster, maakt sinds de oprichting in 2019 deel uit van de vereniging, is betrokken bij de training van de teams en bij verschillende projecten met haar Engelse Springer Spaniel hond.

We zijn erg blij, dat de vereniging NATURSCHUTZHUNDE de tijd heeft genomen, om onze vele vragen over het mogelijke gebruik, de training en certificering van natuurbescherming en speurhonden naar zeldzame diersoorten te beantwoorden. Het resultaat is een spannend verhaal, dat in de fascinerende wereld van de speurhonden duikt, die werken ter behoud van de natuur.

In tijden waarin de band tussen mens en natuur crucialer is dan ooit, worden deze speurhonden onmisbare helpers. In ons artikel lees je hoe hun werk niet alleen dieren in het wild beschermt, maar ook een brug slaat tussen natuur, dieren en mensen.

Honden en natuurbescherming

Wat doet een hond in actie voor het natuurbehoud?

Honden in actie voor het natuurbehoud zijn speciaal getrainde speurhonden die op zoek gaan naar zeldzame, verborgen levende dieren- en plantensoorten of naar bewijzen van hun aanwezigheid (bijv. in de vorm van uitwerpselen, holen/nesten, haren, veren, wortels, zaden, enz.) De honden werken altijd in teamverband met hun geleiders.

Ze kunnen bijvoorbeeld de aanwezigheid van wolven aangeven, waardoor voorzorgsmaatregelen kunnen worden genomen op het gebied van kuddebescherming, of ze kunnen de aanwezigheid van beschermde diersoorten aangeven, waardoor inzicht wordt verkregen in hun populaties of beschermde gebieden kunnen worden ingesteld.

Ze helpen de illegale jacht op roofvogels tegen te gaan, vinden goudjakhalzen, lynxen of wilde katten of hun uitwerpselen en zorgen er zo voor dat mensen meer te weten komen over hun verspreiding.

Wat zijn de voordelen van het gebruik van honden bij de natuurbescherming?

Honden zijn veel beter in bv. zoeken naar dode vleermuizen en vogels onder windturbines, dan mensen. Om de impact van windturbines op beschermde diersoorten te beoordelen, zoeken honden naar de resten van dieren die verongelukt zijn. Honden vinden meer en kleinere kadavers dan mensen dat kunnen en hebben daar aanzienlijk minder tijd voor nodig. Ze kunnen ook gebieden doorzoeken die dicht begroeid zijn.

Het zoeken naar slaapplaatsen van vleermuissoorten die in boomholtes en -spleten leven is ook een zeer moeilijke taak. Alle vleermuizen zijn strikt beschermd in de EU en de vernieling of verstoring van hun voortplantings- en rustplaatsen is verboden. Honden leren de uitwerpselen van vleermuizen op te sporen en geven dan de schuilplaatsen aan, zelfs als er op dat moment geen vleermuis thuis is. Ze slagen er ook in om daarvoor gebruikte boomholtes enkele meters boven de grond te vinden.

Naast zoogdieren, vogels en reptielen worden honden ook gebruikt om amfibieën, vissen, weekdieren, insecten en planten op te sporen.

Kan elke hond een hond bij de natuurbescherming worden?

Als de hond plezier heeft in zijn werk, fysiek fit is en goed samenwerkt met zijn eigenaar, dan zijn afkomst en ras irrelevant.

Honden die graag hun neus gebruiken, makkelijk te motiveren zijn met speeltjes of voeding, onder appèl staan en fysiek in staat zijn om vele uren te werken over vaak moeilijk begaanbaar terrein, zijn bijzonder geschikt om te werken als speurhond bij de natuurbescherming.

Is er een minimum- of maximumleeftijd om met de training te beginnen?

Speels trainen kan al beginnen op de puppyleeftijd. En zolang de hond gezond en fit is, kan er gewerkt worden.

Aan welke criteria moeten de hondengeleiders voldoen?

Het is de taak van de geleider om de hond goed te kunnen lezen en hem zo goed mogelijk te ondersteunen, tijdens het zoeken. Dit betekent dat de geleider, de hond - afhankelijk van het terrein, de bebossing, de windomstandigheden, enz. - de mogelijkheid moet geven, de geur in de neus te krijgen. Daarnaast moet het menselijke deel van het team ook in staat zijn om over het terrein te bewegen, een goed richtingsgevoel te hebben en relevante opgaven in de praktijk te kunnen uitvoeren.

Hoe lang duurt het om een speurhond bij de natuurbescherming natuur te trainen?

De training die door de vereniging NATURSCHUTZHUNDE wordt aangeboden, leidt in de eerste plaats mensen op om hun honden stap voor stap naar het gewenste gedrag te begeleiden. De training bestaat uit theoretische onderdelen in de vorm van webinars (zelfstudie) en praktische weekendcursussen (vrijdag tot zondag). Deze worden gevolgd, totdat de hond het gewenste gedrag vertoont. Afhankelijk van het opleidingsniveau en de ervaring van hond en geleider duurt de opleiding ongeveer een jaar.

Hoe wordt een praktijkcursusweekend bij NATURSCHUTZHUNDE georganiseerd?

De cursusweekenden worden georganiseerd op basis van het opleidingsniveau van de deelnemers. De groepen worden samengesteld na een passende evaluatie op de eerste cursusdag. Een trainer werkt met maximaal zes mens-hond-teams. Er wordt veel belang gehecht aan de individuele opbouw van de oefeningen, zowel qua inhoud als qua trainingsstappen. Aan het einde van elk cursusweekend worden de volgende trainingsstappen met alle deelnemers besproken. Tot de volgende cursus oefenen de teams zelfstandig en hebben ze de mogelijkheid om video's van hun trainingssessies in te sturen om feedback te krijgen van het trainingsteam.

De cursussen vinden plaats in verschillende deelstaten van Oostenrijk en er worden momenteel zes tot zeven cursussen per jaar aangeboden.

Wat is er belangrijk bij de training?

Wat moet de hond leren, om een speurhond bij de natuurbescheming te worden?

De training is gebaseerd op positieve bevestiging. Gedurende deze tijd leert de hond de gewenste doelgeur te herkennen, deze te zoeken in het veld en aan te geven op een manier die duidelijk is voor de geleider.

Is er een test bij NATURSCHUTZHUNDE?

Om een gelijke hoge opleidingsstandaard te garanderen, heeft onze organisatie speciale testreglementen (= certificering) ontwikkeld. Hierin zijn de testcriteria in verschillende categorieën vastgelegd. Elk team dat aan deze eisen voldoet, kan certificering aanvragen. De certificering vindt plaats in twee fasen:

Deel A - Verificatie van de zekere aanduiding van de doelgeur

Deel B - Zoekprestaties controleren

Afhankelijk van hoe vaak de hond wordt ingezet is een hercertificering na 18 of 24 maanden vereist.

Welke mogelijke toepassingen zijn er na de opleiding tot speurhond bij de natuurbescherming?

Aan het einde van de training wordt het team gecertificeerd door de vereniging NATURSCHUTZHUNDE. Het team kan dan in theorie ingezet worden. Na certificering biedt de organisatie ook speciale coaching om de overgang van training naar praktijk te vergemakkelijken. De teams, die door onze organisatie zijn getraind, worden momenteel ingezet bij wildbeheer, in gevallen van illegale jacht van beschermde diersoorten, bij het zoeken naar slachtoffers onder windturbines en bij de inzet van diverse wetenschappelijke projecten.

Aan welke kwalificaties moet je als trainer voldoen om een speurhond bij de natuurbescherming te mogen trainen? Hoe ben je erbij gekomen om dit werk te gaan doen?

Alle trainers in onze organisatie hebben een gespecialiseerde opleiding gevolgd en hebben minstens één gecertificeerde hond die ze zelf hebben opgeleid. Ik kwam NATURSCHUTZHUNDE tegen door mijn werk als bioloog en was meteen gefascineerd door de praktische toepassingsmogelijkheden. NATURSCHUTZHUNDE is de perfecte gelegenheid om mijn passie voor biologie en honden te combineren.

Hoe word je als geïnteresseerde, lid van een hondenteam bij de natuurbescherming?

Op de website van de vereniging (www.naturschutzhunde.at) staat een lijst met teams die klaar zijn voor actie. Deze kunnen ook op verzoek worden ingezet (info@naturschutzhunde.at).

Naturavetal®-Info

Slotwoord

We willen de vereniging NATURSCHUTZHUNDE bedanken voor deze geweldige bijdrage. We hopen dat het zal helpen, speurhonden bij de natuurbescherming en de mogelijkheden die ontstaan door hun inzet, bekender te maken.

In een wereld die steeds meer gekenmerkt wordt door milieubewustzijn, doen speurhonden bij de natuurbescherming onmisbaar werk ten dienste van de natuur en het behoud van diersoorten. Door hun unieke vaardigheden en nauwe band met hun menselijke geleiders helpen deze honden bedreigde levensomgevingen te beschermen en bedreigde diersoorten te behouden. Hun inzet is niet alleen indrukwekkend, maar ook een inspirerend voorbeeld van hoe het partnerschap tussen mens en dier een blijvende impact kan hebben op ons milieu. We hopen dat jouw inspanningen zullen blijven bijdragen aan het behoud van de diversiteit van onze natuur voor de komende generaties.

Mocht je vragen hebben, neem dan gerust telefonisch contact met ons op. Wij helpen je graag met uitgebreid advies. Je kunt ons van maandag t/m vrijdag van 9 tot 17 uur bereiken op 06 - 574 909 03 (NL)/ 04 - 923 109 22 (B) of per e-mail naar: info@naturavetal.nl.